ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΜΥΕΛΟΥ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ: ΓΙΝΕ ΚΑΙ ΕΣΥ ΔΟΤΗΣ!

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ & ΤΑ ΠΡΟΓΟΝΙΚΑ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ;

Ο μυελός των οστών είναι ο ρευστός ιστός που βρίσκεται μέσα στα πλατεά οστά της λεκάνης και του στέρνου και περιέχει προγονικά αιμοποιητικά κύτταρα τα οποία, όταν ωριμάσουν, μετατρέπονται στα έμμορφα συστατικά του αίματος και του ανοσοποιητικού μας συστήματος, δηλαδή σε ερυθροκύτταρα, λευκά αιμοσφαίρια και σε αιμοπετάλια.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΜΥΕΛΟΥ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ / ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΟΝΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ;

Η μεταμόσχευση του μυελού των οστών είναι μια θεραπευτική μέθοδος που χρησιμοποιείται για την θεραπεία ορισμένων περιπτώσεων καρκίνου, ιδιαίτερα για τις λευχαιμίες και τα λεμφώματα. Οι ασθένειες αυτές τις περισσότερες φορές μπορούν να θεραπευτούν με την αντικατάσταση του μυελού των οστών του ασθενή με τον μυελό από έναν υγιή ιστοσυμβατό δότη. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αλλογενής μεταμόσχευση μυελού των οστών.

ΠΩΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΑΙ Ο ΣΥΜΒΑΤΟΣ ΔΟΤΗΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΒΡΕΘΕΙ;

Εθελοντής δότης μυελού των οστών μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε έχει ξεπεράσει το 18ο έτος της ηλικίας του και δεν είναι μεγαλύτερος από 55 (προτιμότερο 50) χρονών, δεν έχει ιστορικό μεταδοτικών νοσημάτων, νεοπλασιών ή καρδιοπαθειών (παρόμοιες προϋποθέσεις με αυτές της εθελοντικής αιμοδοσίας).

Προκειμένου η μεταμόσχευση να έχει επιτυχία, είναι απολύτως απαραίτητο ο δότης και ο λήπτης να παρουσιάζουν ιστική συμβατότητα, δηλαδή ομοιότητα ως προς ειδικά μόρια (αντιγόνα του συστήματος HLA), που εκφράζουν πάνω στα κύτταρά τους. Επειδή τα αντιγόνα HLA κληρονομούνται από τους γονείς, η πρώτη αναζήτηση κατάλληλου δότη για έναν ασθενή, γίνεται μέσα στην οικογένειά του. Η ανεύρεση συμβατού δότη μεταξύ των μελών της οικογένειας του ασθενούς που είναι και η περισσότερο επιθυμητή, είναι δυνατή μόνο στο 30% των περιπτώσεων. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις πρέπει να αναζητηθεί εθελοντής μη συγγενής δότης. Η πιθανότητα να ταιριάζει δότης με τον ασθενή, είναι πολύ μικρή και εξαρτάται από το πόσο συχνός ή σπάνιος είναι ο ιστικός τύπος του ασθενή. Αυτό σημαίνει ότι ένας δότης μπορεί να μην κληθεί ποτέ. Είναι απαραίτητη λοιπόν η ύπαρξη μεγάλου αριθμού εθελοντών δοτών, για να αυξάνονται ουσιαστικά οι πιθανότητες ανεύρεσης συμβατού δότη.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΙΣΤΟΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ;

Η ιστοσυμβατότητα δύο ατόμων, ή αλλιώς η ιστική ομοιότητά τους, καθορίζεται από τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας (HLA). Τα HLA αντιγόνα είναι ειδικά μόρια που εκφράζονται πάνω στα κύτταρά, τα οποία είναι διαφορετικά σε κάθε άτομο και καθορίζουν τον «ιστικό τύπο» του. Προσδιορίζονται σε ειδικά εργαστήρια ιστοσυμβατότητας σε δείγμα αίματος και η σύγκριση του ιστικού τύπου δύο ατόμων μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε την ομοιότητα-συμβατότητα μεταξύ τους. Τα HLA αντιγόνα είναι κληρονομικά και αποτελούν τη μοριακή ταυτότητα του οργανισμού μας. Επειδή είναι ιδιαίτερα ποικιλόμορφα, ο αριθμός των διαφορετικών ιστικών τύπων είναι τεράστιος με αποτέλεσμα να καθιστούν την εξεύρεση δύο ατόμων με τον ίδιο ιστικό τύπο ιδιαίτερα δύσκολη. Η πιθανότητα HLA-ομοιότητας δύο τυχαίων ατόμων κυμαίνεται από 1:20.000 έως και 1:1.000.000.

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝ ΒΡΕΘΩ ΣΥΜΒΑΤΟΣ ΜΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΑΣΘΕΝΗ;

Εάν ένας εθελοντής δότης βρεθεί συμβατός με έναν ασθενή, αρχικά θα ερωτηθεί για να επιβεβαιώσει την πρόθεσή του να πραγματοποιήσει τη δωρεά. Σε καταφατική απάντηση, θα κληθεί για ενημέρωση και ευρύτερο εργαστηριακό έλεγχο με συμπληρωματικές εξετάσεις διασφάλισης της συμβατότητας.

Στη συνέχεια υποβάλλεται σε πλήρη ιατρικό έλεγχο τουλάχιστον τρεις εβδομάδες πριν από τη συλλογή μοσχεύματος για την επιβεβαίωση της καλής κατάστασης της υγείας του. Ο δότης δεν έχει απολύτως καμία οικονομική επιβάρυνση για τους εργαστηριακούς και άλλους ιατρικούς ελέγχους. Ύστερα από αυτή τη διαδικασία ο δότης θα κληθεί εκ νέου να επιβεβαιώσει ότι θέλει να προχωρήσει με τη διαδικασία της συλλογής μοσχεύματος. Εν τούτοις, είναι εξαιρετικά σημαντικό ο δότης να είναι συνειδητοποιημένος και απολύτως βέβαιος για την απόφασή του. Πρέπει να τονιστεί ότι όλη η διαδικασία δωρεάς μοσχεύματος δεν επιφέρει καμία απολύτως επιβάρυνση στην υγεία του δότη.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΛΗΨΗ ΤΟΥ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΟΣ;

Η πιο διαδεδομένη μέθοδος λήψης μοσχεύματος σήμερα πραγματοποιείται με τη συλλογή προγονικών αιμοποιητικών κύτταρων από το αίμα του δότη. Το αίμα του δότη περνάει από ένα μηχάνημα το οποίο διαχωρίζει και συγκρατεί μόνο τα αρχέγονα κύτταρα και επιστρέφει το αίμα στον δότη με τα υπόλοιπα στοιχεία (λευκά – ερυθρά αιμοπετάλια). Παλαιότερα, γινόταν στο χειρουργείο με παρακέντηση των οστών της λεκάνης και αναρρόφηση μυελού των οστών.

Μέχρι σήμερα, για το 95% των ασθενών που έχουν μεταμοσχευθεί στην Ελλάδα, οι δότες προέρχονται από «Δεξαμενές» του εξωτερικού. Σημαντικό είναι να αναφερθεί, ότι η αναζήτηση δοτών ανάμεσα σε άτομα με κοινή καταγωγή, είναι αποτελεσματικότερη, λόγω γενετικών ομοιοτήτων. Επομένως, είναι επιτακτική η ανάγκη αύξησης των Ελλήνων δοτών προς όφελος των Ελλήνων ασθενών αλλά και για τη ουσιαστικότερη συμμετοχή της χώρας μας, στην διεθνή προσπάθεια.

Πρόκειται για μια υπέρτατη πράξη πολιτισμού και ανιδιοτελούς αγάπης προς τον συνάνθρωπο, τόσο απλή πλέον μα ανεκτίμητης αξίας!

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΜΥΕΛΟΥ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ: ΓΙΝΕ ΚΑΙ ΕΣΥ ΔΟΤΗΣ!