Σπληνομεγαλία & Υπερσπληνισμός
Η σπλήνα βρίσκεται στο άνω αριστερό τεταρτημόριο της κοιλιάς, ακριβώς κάτω από το θώρακα. Είναι το μεγαλύτερο όργανο του λεμφικού ιστού του οργανισμού και μαζί με το ήπαρ αποτελούν το δικτυοενδοθυλιακό σύστημα (το πρωτεύον ανοσολογικό σύστημα κατά των λοιμώξεων). Μια κανονική σπλήνα είναι συνήθως τόσο μεγάλη, όσο μια ανθρώπινη γροθιά .
Μεταξύ των διαφόρων λειτουργιών της, είναι η απομάκρυνση και καταστροφή των παλαιών κυττάρων του αίματος ή αυτών που έχουν υποστεί βλάβη, η συσσώρευση αίματος και αιμοπεταλίων που βοηθούν στην πήξη του αίματος και η αποτροπή μολύνσεων με τη δημιουργία λευκών αιμοσφαιρίων για την καταπολέμηση παθογόνων μικροοργανισμών. Οποιαδήποτε από αυτές τις λειτουργίες, μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο όταν η σπλήνα διογκωθεί μέσω της σπληνομεγαλίας.
Με τον όρο υπερσπληνισμό, εννοούμαι ένα σύνδρομο στο οποίο υπάρχει σπληνομεγαλία αλλά και πανκυτταροπενία περιφερικής αρχής (αναιμία, λευκοπενία ή θρομβοπενία μεμονωμένη ή σε συνδυασμό), φυσιολογική ή αυξημένη κυτταροβρίθεια του μυελού των οστών και διόρθωση των αιματολογικών διαταραχών με σπληνεκτομή. Στην περίπτωση αυτή η σπλήνα παύει πια να εκτελεί την φυσιολογική της λειτουργία προς όφελος του οργανισμού. Οποιαδήποτε από τις γνωστές αιτίες διόγκωσης του σπληνός μπορεί να συνοδεύεται από υπερσπληνισμό αλλά είναι βέβαιο ότι κάθε σπληνομεγαλία δε συνοδεύεται από το σύνδρομο του υπερσπληνισμού.
Η σπληνομεγαλία λοιπόν αναφέρεται στην ανατομική διόγκωση του σπληνός και διακρίνεται από τον ΥΠΕΡΣΠΛΗΝΙΣΜΟ ο οποίος εκφράζει λειτουργική έννοια, δηλαδή υπερλειτουργία σπληνός.
Τα αίτια της περιφερικής κυτταροπενίας στον υπερσπληνισμό είναι πολλά. Η αναιμία οφείλεται τόσο στην αιμοαραίωση (αποτέλεσμα της αυξημένης ροής αίματος στον σπλήνα) όσο και στη μειωμένη επιβίωση των ερυθρών (βλάβης των ερυθρών κατά τη συνάθροιση στον σπλήνα). Στη σπληνική συνάθροιση οφείλεται επίσης και η θρομβοπενία, ενώ η ουδετεροπενία φαίνεται να οφείλεται σε αύξηση της περιθωριακής δεξαμενής των πολυμορφοπύρηνων κυττάρων στα αγγεία του σπληνός.
ΑΙΤΙΑ ΥΠΕΡΣΠΛΗΝΙΣΜΟΥ
Ως πρωτοπαθή, θεωρούμε τον υπερσπληνισμό στον οποίο κανένα αίτιο της σπληνομεγαλίας δεν έχει ανευρεθεί και δευτεροπαθή όταν η σπληνομεγαλία οφείλεται σε γνωστό αίτιο όπως:
- Στάση αίματος (ηπατικά νοσήματα, θρομβώσεις)
- Διήθηση σπληνός από από ξένο ιστό, νεοπλασματικό ή μη ( αιματολογικές κακοήθειες, συμπαγείς όγκοι)
- Αυξημένες ανάγκες καταστροφής ερυθρών (αιμολυτικές αναιμίες)
- Αντίδραση σε λοιμώξεις από βακτήρια, ιούς ή παράσιτα
- Παθολογική ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος (αυτοάνοσες παθήσεις)
- Επανενενεργοποίηση της εξωμυελικής αιμοποίησης (μεσογειακά σύνδρομα-αιμοσφαιρινοπάθειες)
- Όγκοι και κύστεις του σπληνός
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία της σπληνομεγαλίας εξαρτάται από το αίτιο και κατά πόσον αυτό μπορεί να αντιμετωπισθεί ανάλογα με το υποκείμενο νόσημα που την προκαλεί (αντιβίωση, ανοσοκαταστολή, χημειοθεραπεία κτλ).
Η σπληνεκτομή υφίσταται μόνο σε περίπτωση υπερσπληνισμού και εφόσον υπάρχουν κλινικές εκδηλώσεις υπό την μορφή αναιμίας, λοιμώξεων (λόγω της λευκοπενίας) ή αιμορραγιών (λόγω της θρομβοπενίας). Επίσης, γίνεται αποδεκτή και στις περιπτώσεις όπου η μεγάλη διόγκωση της σπλήνας προκαλεί λειτουργικά/συμπιεστικά φαινόμενα (μηχανικά προβλήματα λόγω μεγέθους). Υπερσπληνισμός του οποίου οι εκδηλώσεις είναι μόνο εργαστηριακές δεν αποτελεί ένδειξη σπληνεκτομής.
Leave a reply