Παχυσαρκία & Σίδηρος
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΣΙΔΗΡΟΣ: ΜΙΑ ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΣΧΕΣΗ
Πολλές πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι η συχνότητα της παιδικής, και εφηβικής παχυσαρκίας όπως και αυτή των ενηλίκων έχει αυξηθεί σε ιδιαίτερα ανησυχητικό βαθμό παγκοσμίως. Η χώρα μας, δεν αποτελεί εξαίρεση. Τα τελευταία 30 χρόνια η συχνότητα της παιδικής παχυσαρκίας έχει διπλασιαστεί, ενώ η συχνότητα της εφηβικής παχυσαρκίας έχει τριπλασιαστεί. Είναι ευρέως γνωστή η συσχέτιση της παχυσαρκίας με την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου, μεταβολικού συνδρόμου και άλλων μεταβολικών νοσημάτων. Παρ’ όλα αυτά, αν και μπορεί να φανεί οξύμωρο αρχικά, έχει επίσης βρεθεί να σχετίζεται με διάφορες διατροφικές ανεπάρκειες.
Μια από τις πιο συχνά εμφανιζόμενες διατροφικές ανεπάρκειες στην παχυσαρκία είναι η ανεπάρκεια σιδήρου. Η σιδηροπενία είναι συχνή στην παιδική ηλικία και στην αρχή της εφηβικής ηλικίας, και παράγοντες όπως η μειωμένη πρόσληψη σιδήρου, ο αυξημένος ρυθμός ανάπτυξης (ειδικά αν συνδυάζεται με αθλητισμό) και η πρώιμη εμμηναρχή στα κορίτσια μπορούν να εξηγήσουν το φαινόμενο. Πως όμως σχετίζεται η παχυσαρκία με την σιδηροπενία? Η απάντηση είναι διπλή και αμφίδρομη οδηγώντας σε ένα φαύλο κύκλο μεταβολικών διαδικασιών.
Οι έρευνες δείχνουν, πως σε ένα πολύ σημαντικό βαθμό, η σιδηροπενία που παρατηρείται στην παχυσαρκία, φαίνεται να οφείλεται στη χρόνια φλεγμονή που προκαλούν τα αυξημένα επίπεδα λιπώδους μάζας. Η παραπάνω συσχέτιση ενισχύεται ερευνητικά και από τα αυξημένα επίπεδα φερριτίνης που παρατηρούνται συνήθως σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα. Αν και τη φερριτίνη οι περισσότεροι την γνωρίζουν σαν δείκτη των αποθεμάτων σιδήρου του οργανισμού, είναι επίσης μια πρωτεΐνη οξείας φάσης η οποία αυξάνεται σε συνθήκες φλεγμονής, όπως αυτές που μπορούν να προέλθουν από αυξημένη συγκέντρωση ολικού και ιδιαίτερα σπλαχνικού λίπους (περιοχή κοιλιάς) στο σώμα. Ο παθοφυσιολογικός μηχανισμός λοιπόν είναι ο ίδιος όπως αυτός στις περιπτώσεις της αναιμίας των χρόνιων φλεγμονώδων νοσημάτων κατά τις οποίες, τα αυξημένα επίπεδα φλεγμονής μειώνουν την απορρόφηση και τον μεταβολισμό του σιδήρου οδηγώντας σε σιδηροπενία και τελικά αναιμία.
Από την άλλη, όταν λείπει ο σίδηρος, η μεταφορά του οξυγόνου από τους πνεύμονες στους ιστούς και στα όργανα του σώματος είναι μειωμένη.
Aυτό έχει πολλαπλές συνέπειες στη λειτουργία του οργανισμού με συμπτώματα όπως η εύκολη κόπωση, η υπνηλία, η αδυναμία συγκέντρωσης, η εξασθένηση των ταχαίως αναπτυσόμενων κυττάρων (μαλλιά, νύχια) αλλά και πολύ συχνά εμφανίζεται πολυφαγία. Tο παιδί ή ο ενήλικας που του λείπει ο σίδηρος παρουσιάζει αυξημένη όρεξη για γλυκά, και οδηγείται έτσι σταδιακά σε παχυσαρκία. Aυτό συμβαίνει γιατί στον εγκέφαλό του δεν φτάνει το οξυγόνο που χρειάζεται, πράγμα που αυξάνει τις απαιτήσεις του εγκεφάλου για υδατάνθρακες.
Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, όχι μόνο η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενία, αλλά και η ίδια η έλλειψη σιδήρου οδηγεί (ανά περιπτώσεις) σε αυξημένη όρεξη και κατά συνέπεια σε αύξηση του σωματικού βάρους δημιουργώντας έναν συνεχόμενο και εσωτερικά τροφοδοτούμενο φαύλο κύκλο. Ο συνδυασμός, λοιπόν, σωστού σωματικού βάρους και σωστής ημερήσιας πρόσληψης σιδήρου, είναι ένας τρόπος να μεγαλώσουμε ενήλικες με λιγότερα το δυνατόν προβλήματα.
Leave a reply